Waalidiinta, dhug u yeesha kuwa leh khibrad caafimaad, maya 'nebiyada beenta ah,' marka go'aaminta in la tallaalo ilmahaaga.

Ku socota kuwa beeniya halista jadeecada, fiiriya lambarradan: 2015, cudurkan carruurnimadu wuxuu keenay in ka badan 134,200 dhimasho adduunka, sida uu sheegay Ururka Caafimaadka Adduunka. Minnesota, laga bilaabo Jimcaha, waxaa jiray 32 carruur ah, oo ugu yaraan 11 ka mid ah u baahdeeny in cisbitaal la dhigo, qaadista cudurkan waa mid wax dili kara laakiin gebi ahaanba laga hortagi karo.

Waa qaracan in la arko tirada kiiska oo sii badanaysa waxa noqday mid ka mid ah dillaacyada cudur ee ugu weyn ee cudurka jadeecada ee gobolka muddo sannado. Ilaa hadda, dhammaan kuwa xanuunsaday da'doodu waxay u dhaxaysaa 11 bilood ilaa 5 sano, koox da'eed kamid ah kuwa ugu nugul cawaaqibyada daran ee jadeecada 'sida oofwareenka ama encephalitis.

Labaatan iyo siddeed carruur ah ayaa ah Soomaali-Maraykan ah. Dhammaantood waxay ka siman yihiin: Lagama tallaalin ama si buuxda looma tallaalin cudurkan oo ah mid aad u faafa. Waa kan ugu dambeeya oo ku saabsan heerarka tallaalka - dhibaato sii kordhaysa bulshooyin badan Minnesota deggan, ma ahan oo keliya Soomaali-Maraykanka - waxa soo dedejinaya tallaabo sharci-dejinta.

Macluumaad been ah oo ay ka faafiyaan dhaqdhaqaaqa lidka ku ah halisaha tallaalka cudurka jadeecada, qaamo-qashiirka iyo rubella (MMR) halista tallaalka ayaa ah xididka dillaacan naxdinta leh, ee keenaya waalidiinta inay iska illoobaan ama dib u dhigaan tallaaladan muhiimka ah. Waa waqtigii Minnesota ahayd inay qabtaan hoggaanka gobollada sida California oo la adkayn lahaa sharciyada u oggolaanaya waalidka in badan in laga dhaafo carruurtooda shuruudaha tallaalka dugsiga. Si kastaba ha ahaatee, sharciga la soosaaray St. Paul kalfadhigan meel ma gaadhin.

Qoysaska Minnesota ee Soomaali-Maraykanka ah waa inay ogaadaan in gobolku garab taagan yahay bulshada inta lagu jiro dillaacan. Waxaa muhiim ah in la ogaado jawaabta ku-dayashada mudan ee madaxda diinta Soomaali-Maraykanka, bixiyeyaasha caafimaadka, shaqaalaha dhalinyarada iyo xidhiidhiyayaasha. Kulan lagu qabtay Arbacadii xaafadda Cedar-Riverside ee Minneapolis ayaa muujiyey walaac iyo doonista bulshada ee inay la shaqeeyaan saraakiisha caafimaadka.

Cabsida ugu weyn ee bulshada waa in MMR ka keento otisam - oo ah xidhiidh sii socda in si waaweyn loo beeniyo, marka la eego daraasadaha sumcadda leh ee caafimaadka. Waxaa intaa dheer, cilmibaaris ayaa soo jeedisay in isbeddellada maskaxda ee ku xiran otisamka bilaabmaan kahor MMR inta aan la siin. Laakiin cabsiyo kusaabsan khalkhalka koboceed ayaa halkan ku xididaystay, waliba qayb ahaan ay ugu wacan tahay daraasad muujinaysa in otisamka badnidiisa ee Soomaali-Maraykanku ay la mid tahay ta dadka caddaanka ah, laakiin in khalkhalka koboceed laga yaabo inuu ka sii daran yahay.

Saraakiisha caafimaadka iyo hoggaamiyayaasha maxalliga ah ee diinta ayaa sheegay in u-doodayaasha la dagaalanka tallaalku aqoonsadeen cabsidan oo "beegsadeen" Soomaali-Maraykan Minnesota ay tahay wax laga cadhoodo. Dhigaalo warbaahinta bulshada oo ay leeyihiin dhaqdhaqaaqa maxali ah, tusaale ahaan, ayaa dhawaan ka hadlay xeelado lagu boorinayo Soomaali-Maraykanka in ay iska caabiyaan tallaalka xitaa iyadoo lagu jiro dillaacan.

Nasiib wanaag, hoggaamiyayaasha maxalliga ah sida Sharif Abdirahman Mohamed, oo imaam ka ah masaajidka Dar al Hijrah, ayaa si dhow ula shaqaynaya saraakiisha caafimaadka dadweynaha ka shaqeeya si waalidiinta loogu booriyo inay helaan tallaalka. Abdirahman, sidoo kale Wadaad Adeegyada Caafimaadka Fairview, ayaa ka digay dhegeysiga "nebiyada beenta ah" ee ka dhanka ah tallaalka. Taa beddelkeeda, ayuu yiri, "Dhegeysta oo talo ka qaata dadka khubarada ah."

Imaamka, oo ah aabbe lix dhalay, ayaa sidoo kale ku nuuxnuuxsaday inuu tallaalay dhammaan carruurtiisa. Tusaalihiisa iyo erayadiisu waxay siinayaan talo weyn, dhammaan reer Minnesota. Weli, xildhibaannadu waa inay tallaabo qaadaan. Heerarka tallaalka California ayaa sare u kacaya kadib marki jadeecadii ka dillaacday 2014 Disneyland keentay in gobolku soo afjaro ka-dhaafitaanada "aaminsanaanta qof ahaaneed" ee tallaalka dugsiga ugana baahan yahay ka-cafin caafimaad oo qoraal ah oo dhakhaatiirta ka timaad.

Ka dhaafitaanada kusalaysan rumaysnaanta qof ahaaneed ee dabacdasan ee Minnesota ayaa gayeysiisay carruurta halis aan la qiyaasi karin. Xal sharci-dejineed ayaa loo baahan yahay si degdeg ah.

Editor's note: Read the English-language version of this editorial here.